Partners, ouders en kinderen stellen regelmatig vragen over rouw aan vrijwilligers en bestuursleden van Living With Hope. Vragen over het omgaan met verlies en sterven van hun geliefde, hun kind of van hun dierbare ouder.
Als je een dierbare verliest, dan verandert naar je gevoel alles in je leven. De wereld ziet er anders uit, niets lijkt meer hetzelfde. Vaak heerst het gevoel dat het niet waar kan zijn. Ieder mens reageert dan anders. Iedereen rouwt op zijn of haar manier.
Bovendien kan rouw zich op verschillende manieren uiten. Je kunt emotionele reacties en gevoelens ervaren, maar ook lichamelijke reacties. Daarnaast merken de meeste mensen dat hun rol in het leven verandert door het wegvallen van hun naaste.
Emotionele reacties en gevoelens
Iedereen reageert anders op het verlies van een dierbare. Huilen is niet de enige manier om verdriet te uiten. Alle emoties en gevoelens kunnen bij je verlies horen. Je kunt je boos of verdrietig voelen, of angstig, verward, neerslachtig of eenzaam. Je kunt heel veel voelen, maar je kunt ook niets voelen. Dat is voor iedereen anders. Sommige mensen voelen zich boos of hebben schuldgevoelens: ‘We hadden meer moeten doen!’ Die gevoelens als normaal beschouwen, helpt meer dan ze negeren. Bovendien kan de pijn van verdriet je ineens overvallen. Ook dat is normaal.
Lichamelijke reacties
Rouw kan ook lichamelijke reacties geven. Rouwende mensen voelen zich bijvoorbeeld vaak heel erg vermoeid, ze kunnen zich minder goed concentreren en zijn vaker ziek. Daar is hun omgeving zich vaak niet van bewust. Mensen zelf ook lang niet altijd, want je weet vaak niet wat er nu wel of niet bij rouw ‘hoort’. Het hoort er allemaal bij en op termijn trekt dit ook wel weer weg. Maar bij de een duurt dat wat langer dan bij de ander.
Andere rol in je leven
Na het overlijden van je dierbare moet je je opnieuw positioneren in het leven en leren om te gaan met wat er nu is. Afhankelijk van de dierbare om wie het gaat, valt er iets weg, doordat iemand weg is gevallen. Bijvoorbeeld als partner ga je nu ergens ‘alleen’ naar toe, ben je ineens alleen verantwoordelijk voor je kinderen of moet je dingen die de ander altijd deed nu zelf regelen. Soms gaat het om heel dagelijkse dingen. Bijvoorbeeld de kliko wordt niet meer voor je buitengezet, of je kopje koffie wordt niet meer gemaakt. Sommige mensen voelen zich ook nog afhankelijk van hun dierbare die er niet meer is. Dan moet je opnieuw je rol in je leven hervinden. Dat kan heel belastend zijn en het vraagt vaak veel van mensen om zich dat eigen maken.
Als je ouder wegvalt, dan kan je gevoel van kind zijn veranderen. Specifieke dingen die je alleen met je moeder of vader deelde, kun je niet meer delen. Samen sporten, hulp krijgen bij het huiswerk maken of advies vragen, kan dan met deze ouder niet meer. Het gemis kan in heel veel kleine en grote dingen voelbaar zijn. Mijlpalen, zoals het naar de middelbare school gaan of het behalen van je diploma, kunnen nu naast dat het fijn of feestelijk is ook verdrietige momenten zijn. Kinderen willen niet anders zijn dan hun leeftijdgenoten, maar dat zijn ze ongevraagd wel.
Ook speelt leeftijd bij kinderen soms mee. Bijvoorbeeld een puber probeert zich los te maken van zijn of haar ouders. Maar dat kan niet als je vader of moeder is overleden, of dat wil je niet als je achtergebleven ouder heel verdrietig is.
Omgaan met rouw
Er bestaat niet zoiets als dé manier van omgaan met verdriet, of dé rouw. Ieder mens gaat hier op zijn manier mee om; bij ieder mens verloopt dit anders. Verdriet ‘verwerk’ je niet, want dat suggereert dat er een punt komt achter rouw. Maar dat is bij de meeste mensen niet zo. Rouw wordt veelal een onderdeel van je leven, de pijn wordt zachter. Het verdriet blijft en dat mag er ook zijn. Soms voel je het meer en soms voel je het minder.
Voor rouw staat ook geen tijd. Het is niet zo dat het binnen een jaar over is. De een vindt sneller een manier om om te gaan met het verdriet dan de ander.
Steun
Vaak helpt het als je je verhaal kunt doen bij mensen die echt naar je willen luisteren. Dat kan een naaste zijn. Maar je mag ook altijd contact opnemen met vrijwilligers of bestuursleden van Living With Hope.
Anderen kan het helpen door te lezen over rouw. Het boek van Manu Keirse ‘Helpen bij verlies en verdriet’ geeft veel mensen steun.
Ook op de webpagina ‘hoe je je kunt voelen’ vind je informatie over emoties. Mensen die hulp nodig hebben, vinden hier informatie om (professionele) ondersteuning te krijgen.
Als nabestaanden met elkaar in contact willen komen, dan wil Living With Hope helpen hen met elkaar in verbinding te brengen. Heb je vragen over het omgaan met rouw of wil je erover praten? Of wil je juist anderen daarbij steunen? Neem dan contact met ons op via jolanda.glas@livingwithhope.nl.